4 oktyabr Cəbrayıl Şəhəri Günüdür
Cəbrayıl rayonu Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı 1993-cü il avqustun 23-də Ermənistan ordusunun hücumu nəticəsində işğal edilmişdir. İşğal nəticəsində Cəbrayıla ciddi ziyan dəymişdir. Bəzi hesablamalara görə bu rəqəm 13,928 milyard ABŞ dolları məbləğindədir..
Şiddətli döyüşlərin getdiyi və vacib strateji cografi mövqeyi ilə seçilən Cəbrayıl rayonu Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı 362 nəfər şəhid vermişdir. Həmin şəhidlərdən 6 nəfər rayon sakini Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür. Rayonun inzibati formasına gəlincə isə deyə bilərik ki, rayon 1 şəhər, 4 qəsəbə və 92 kənddən ibarətdir.
Cəbrayıl rayonu həm də faydalı təbii resurslarla da zəngindir. Bunlardan dəmir filizi, sement, mərmər, mişar daşı və digər qiymətli tikinti materiallarını misal çəkə bilərik.
30 ilə yaxın işğal dövründə Cəbrayıl rayonu da digər işğalda olan ərazilərimiz kimi erməni vandalları tərəfindən viran olunmuşdur. Vətən müharibəsindən sonra azad olunmuş Cəbrayılı görəndə hər birimiz şahidi oluruq ki, burda sanki daşı daş üstə qoymayıblar. Hətta deyərdim ki, bütün yaşıllıqlar məhv edilmiş, ağaclar kökündən çıxarılmışdır.
Bu illər ərzində öz doğma yurdlarından didərgin düşmüş cəbrayıllılar ölkənin müxtəlif regionlarında, daha dəqiq desək 58 rayonunun 2000-dək yaşayış məntəqəsində, o cümlədən qaçqın düşərgələrində, yük vaqonlarında və yataqxanalarda məskunlaşmışlar.
Keçən dövr ərzində erməni vəhşilərinin törətdikləri cinayətlər xalqımızı sarsmamış, əksinə bizi bir-birimizə daha da sıx birləşdirmişdir. Nəinki cəbrayıllılar, bütün Azərbaycan xalqı əmin idi ki, torpaqlarımız ən qısa zamanda geri qaytarılacaqdır. Biz bu siqnalları bir neçə dəfə düşmən tərəfə çatdırmışıq.
5 yanvar 1994-cü il tarixində Horadiz əməliyyatı zamanı Cocuq Mərcanlı kəndinin işğaldan azad edilməsi nəticəsində Cocuq Mərcanlıya həyatın qayıtması, daha sonra 2016-cı il aprel döyüşləri zamanı Azərbaycan Ordusunun əks hücumu nəticəsində Lələtəpə yüksəkliyinin ələ keçirilməsi düşmən tərəf üçün çox ciddi mesaj idi.
Təəssüf ki, qarşı tərəf baş verən proseslərdən nəticə çıxarmamış və təcavüz siyasətini davam etdirmişdir.
Səbr kasası dolmuş Azərbaycan xalqı nəhayət 27 ildən sonra 2020-ci il 27 sentyabr tarixində Vətən müharibəsi zamanı Cəbrayıl rayonunu işğaldan azad etmişdir. Qədim və tarixi Xudafərin körpüsündə Ali Baş Komandan İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan bayrağınının ucaldılması böyük tarixi və siyasi əhəmiyyəti malikdir.
Bu tarixi Qələbə gününün əbədiləşdirilməsi məqsədilə Prezident İlham Əliyev 31 iyul 2023-cü il tarixində Sərəncam imzalamışdır. Sərəncama əsasən oktyabrın 4-nü Cəbrayıl şəhəri günü kimi müəyyən olunmuşdur.
Artıq müharibə dövrü arxada qalıb. İndi Cəbrayılda genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işləri həyata keçirilir.
Əziz cəbrayıllılar, Şəhər Gününüz mübarək olsun.

Yeganə Abbasova,
Nizami Bələdiyyəsinin sədr müavini

4 Oktyabr - Cəbrayıl şəhəri günü şanlı Zəfərin təntənəsidir.
Cəbrayıl rayonu 1993-cü il avqustun 23-də Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdi. İşğal zamanı Cəbrayıl rayonu 1 şəhər, 4 qəsəbə və 92 kənddən ibarət idi.
İşğal nəticəsində Cəbrayıl rayonuna 13,928 milyard ABŞ dolları məbləğində ziyan dəyib. 1050 kv km-i əhatə edən 52000 nəfər əhalisi olan rayon ərazisi və bu ərazidəki 72 ümumtəhsil məktəbi, 8 xəstəxana, 132 tarixi abidə, 150 mədəniyyət ocağı, 100-ə yaxın kənd ermənilərin işğalına məruz qalaraq vəhşicəsinə dağıdıldı.
Erməni vandalizmi nəticəsində rayonun Dağtumas kəndinin yaxınlığında yerləşən “Divlər Sarayı” mağarası, Qalacıq kəndindəki “Məscid Təpəsi”, “Canqulu” və “Qumtəpə” kurqanları, Diri dağındakı Mazannənə, Mərmər nənə məqbərələri kimi arxeoloji, Doğtumas kəndindəki “Başıkəsik Gümbəz”, Sirik kəndindəki “Qala”, Diri dağındakı “Qız qalası”, Xudafərin körpüləri, Çələbilər kəndindəki Məscid kompleksi, rayon mərkəzindəki “Sultan Məcid hamamı”, Şıxlar kəndindəki “Dairəvi Türbə”, Xubyarlı kəndindəki “Dairəvi” 8 guşəli türbələr və məqbərələr, türk qəbiristanlığındakı türbə və məqbərələrin hər biri məhv edilmiş və ya dağıntıya məruz qalmışdır.
Cəbrayıllı məcburi köçkünlər respublikanın 58 rayonunun 2000-dək yaşayış məntəqəsində, o cümlədən qaçqın düşərgələrində, yük vaqonlarında və yataqxanalarda məskunlaşmışlar.
2020-ci il 27 sentyabr tarixindən başlayan Vətən müharibəsində 3 oktyabr tarixində Cəbrayıl rayonunun Böyük Mərcanlı və Nüzgar kəndləri, Mehdili, Çaxırlı, Aşağı Maralyan, Şəybəy və Quycaq kəndləri, 4 oktyabr tarixində isə Cəbrayıl şəhəri və rayonun 9 kəndi – Karxulu, Şükürbəyli, Çərəkən, Daşkəsən, Horovlu, Mahmudlu, Cəfərabad, Yuxarı Maralyan və Decal kəndlərini işğaldan azad edilib. Cəbrayıl rayonunun ərazisində aparılan hərbi əməliyyatlar nəticəsində ümumilikdə 1 şəhər (Cəbrayıl) və 90 kənd işğaldan azad edilib.
Cəbrayıl əməliyyatının xüsusi əhəmiyyəti oldu. Düşmən Cəbrayıl ərazisində bir neçə xətdən ibarət istehkamlar qurmuşdu və bu istehkamları yarmaq çox böyük qəhrəmanlıq və fədakarlıq tələb edirdi. Cəbrayıl əməliyyatının əhəmiyyəti, eyni zamanda, ondan ibarət idi ki, Cəbrayıl azad olunandan sonra o vaxt işğal altında olan digər rayonlara uğurlu əks hücumumuz mümkün olmuşdur. Cəbrayıldan sonra Azərbaycan Ordusunun Xocavənd rayonunun cənub kəndləri və strateji Hadrut qəsəbəsi istiqamətində hərbi əməliyyatlar keçirməsi üçün geniş imkanlar yarandı. Üstəlik, Zəngilan, ondan sonra Qubadlı və Laçın rayonunun cənub hissəsi işğalçılardan azad edildi və Laçın dəhlizi Azərbaycanın nəzarətinə götürüldü.
Cəbrayıl rayonu ərazisində yerləşən qədim Xudafərin körpüsünün düşməndən azad edilməsi və Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin bu körpüdə Azərbaycan bayrağını ucaltmasının böyük tarixi və siyasi əhəmiyyəti vardır.
Prezident İlham Əliyevin 2023-cü il 31 iyul tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş əraziləri üzrə şəhər günləri təsis edilmişdir. Sözügedən Sərəncama əsasən 4 oktyabr Cəbrayıl şəhəri günü kimi müəyyən olub.
İşğaldan azad olmuş bütün ərazilərdə olduğu kimi bu gün Cəbrayıl rayonunda da böyük bərpa- quruculuq işləri həyata keçirilir. Cəbrayılda yeni həyat başlayıb, yeni infrastruktur layihələr həyata keçirilir.
Prezident İlham Əliyevin tapşırığına uyğun olaraq, işğaldan azad edilmiş ərazilərə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramına əsasən, yenidən qurulan Cəbrayıl şəhərinə, respublikanın müxtəlif ərazilərində yataqxana, sanatoriya, pioner düşərgəsi, yarımçıq tikililər və inzibati binalarda müvəqqəti məskunlaşmış ailələrdən ibarət ilk köç karvanı 2024-cü ilin 26 sentyabr tarixində Bakı şəhərinin Qaradağ rayonundan yola salınıb. Bu vaxta kimi Cəbrayıla 659 ailə - 2856 nəfər köçürülüb.

Həmidə Ələfsərova,
Nizami rayonu Kimya-biologiya təmayüllü liseyin həkim pediatrı, rayon fəalı

3 oktyabr 1993-cü il - qüdrətli Azərbaycan dövlətinin təməlinin qoyulduğu gün
“Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi əbədidir, dönməzdir və bizim qarşımızda duran vəzifə dövlət müstəqilliyini qorumaqdan, əbədi etməkdən ibarətdir.” – Ulu Öndər Heydər Əliyev
3 oktyabr 1993-cü il bu əlamətdar gün Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biridir. Məhz həmin gün xalqımız böyük səs çoxluğu ilə Ulu Öndər Heydər Əliyevi Prezident seçmişdir.
1993-cü il oktyabrın 3-nə təyin edilmiş prezident seçkiləri Azərbaycan xalqı üçün mühüm tarixi hadisə, müstəqil Azərbaycan dövləti üçün isə qurtuluşa gedən yolun ilk pilləsi idi. Həmin taleyüklü seçimlə bugünkü qüdrətli Azərbaycan dövlətinin təməli qoyuldu.
Xalqın mütləq əksəriyyətinin səsini qazanaraq Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilən Ulu Öndər 1993-cü il oktyabrın 10-da dövlətə və xalqa sədaqət andı içərək Azərbaycanı böyük bəlalardan, faciələrdən hifz edib, ölkəni sabitlik, iqtisadi inkişaf və tərəqqi yoluna çıxarıb, qlobal enerji-kommunikasiya layihələrini reallaşdırmaqla Vətənə sədaqətlə xidmətin əyani nümunəsini yaradıb. Ümummilli Lider andiçmə mərasimindəki nitqində deyib: “Bu gün mənim üçün tarixi, əlamətdar bir gündür. Mənə göstərilən bu böyük etimada görə Azərbaycan vətəndaşlarına, Azərbaycan xalqına hörmətimi, məhəbbətimi bildirir və əmin etmək istəyirəm ki, həyatımın sonuna qədər xalqıma sədaqətlə xidmət edəcək və bütün fəaliyyətimi Azərbaycan Respublikasının gələcək inkişafına sərf edəcəyəm.”
Müstəqilliyin ilk illərində sağlam düşüncənin səsinə qulaq asıb, böyük siyasi xadimi respublika rəhbərliyinə dəvət etsəydilər, Azərbaycan 20 Yanvar, Xocalı faciələrini görməz, habelə Laçın, Şuşa xəyanətlərin qurbanı olmaz, ölkə ərazisinin 20 faizi işğal edilməz, dövlət müstəqilliyimiz ağrılı və əzablı yollardan keçməzdi. Bütün bunlar ona görə baş verirdi ki, əvvəlcə Vəzirov-Mütəllibov rejimi, sonra isə Xalq Cəbhəsi-Müsavat cütlüyü Azərbaycanı Heydər Əliyev yolundan döndərməyə çalışıb və bu yolun alternativi olmadığını başa düşmək istəmirdilər. Nəticədə ölkəni uçuruma apardılar. Azərbaycanı fəlakətin bir addımlığında qoyub qaçdılar
Ulu öndərin 1993-cü ilin oktyabrında dövlət başçısı seçilməsindən sonra müstəqil Azərbaycanın hüquqi və siyasi-iqtisadi suverenliyinin təmin olunması prosesi əsaslı şəkildə sürətlənmişdir. Ümummilli Lider ilk növbədə, ölkədə ictimai-siyasi sabitliyin bərpası istiqamətində gərgin iş aparmış, qeyri-qanuni silahlı dəstələr zərərsizləşdirilmiş, respublikamızın sosial-iqtisadi yüksəlişinə yol açan ən mühüm amil kimi cəmiyyətdə ictimai-siyasi sabitlik bərqərar edilmişdir. Dövlət çevrilişlərinin qarşısı alınmış, Azərbaycan vətəndaş müharibəsi təhlükəsindən xilas olmuşdur. Müstəqil dövlətimizin ərazi bütövlüyünün bərpası və Ermənistan silahlı qüvvələrinin hücumlarının qarşısının alınması, ölkənin müstəqilliyinin qorunub saxlanması üçün ordu quruculuğu istiqamətində kompleks tədbirlər həyata keçirilmişdir.
1991-1993-cü illər ölkəmizin müasir tarixində hərc-mərclik, özbaşınalıq və qeyri-peşəkar idarəetmə dövrü kimi xatırlanır. Müstəqilliyin ilk illərində xalqımız qarşıya çıxan çətin problemlərin həllini, xilaskarlıq missiyasını Heydər Əliyevdə görürdü. 1991-1993-cü illər ölkəmizin müasir tarixində hərc-mərclik, özbaşınalıq və qeyri-peşəkar idarəetmə dövrü kimi xatırlanır. Dövlətin suveren mövcudluğuna təhdid yaradan bütün amillər həmin dövrdə dövlətə səriştəsiz və qeyri-peşəkar şəxslərin rəhbərlik etməsinə görə baş verirdi.
1991-1993-cü illərdə hadisələri düzgün qiymətləndirə bilməyən həmin dövrün iqtidarı xalq qarşısında gündən-günə nüfuzunu itirir, baş vermiş proseslərdən düzgün nəticə çıxara bilmirdi. Belə bir vəziyyətdən çıxış yolunu axtaran Azərbaycanın xalqı xilasını yalnız Heydər Əliyevin simasında görürdü. Dövlətçilik anlayışından bixəbər olan və hərbi birləşmələri əslində öz məqsədləri üçün istifadə edən ayrı-ayrı şəxslərin hədələrindən qorxub gizlənmiş və bu təhlükəli proseslərin qarşısını ala bilmədiyini dərk edən AXC-Müsavat iqtidarının özü də xilas üçün sonda Heydər Əliyevdən imdad istədi.
Müstəqilliyin qorunması. Azərbaycan xalqı qanı və canı bahasına əldə etdiyi müstəqilliyin qorunması üçün bu müstəqilliyin əldə olunmasına ən çox töhfə vermiş və onu qoruya biləcək əvəzsiz lideri Heydər Əliyevi dəvət etdi. 1992-ci ilin oktyabrında Azərbaycanın “91-lər” adlanan ziyalılar Heydər Əliyevə hakimiyyətə qayıdışı üçün müraciət etmişdilər. 1993-cü il iyunun 9-da Heydər Əliyev, nəhayət, xalqın və respublikanın hakim dairələrinin təkidli dəvətini qəbul edib Bakıya gəldi.
Xilaskarlıq missiyasını öz üzərinə götürən Ulu Öndər Heydər Əliyev Bakıda hakimiyyət davasının getdiyi bir vaxtda həyatını təhlükə altında qoyaraq dərhal Gəncəyə yollandı və bölgədə davam edən qiyamın qarşısını aldı.
Millətin məhəbbətini qazanmış Ümummilli Lider Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının yaddaşında qurucu və xilaskar dövlət xadimi kimi əbədi olaraq yaşayacaqdır. Azərbaycan xalqının tarixində taleyüklü məsələlərin həllində müstəsna xidmətləri olan tarixi şəxsiyyətlər içərisində Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri adını qazanmış görkəmli dövlət xadimi, dünya miqyaslı siyasətçi, parlaq şəxsiyyət Heydər Əliyevin xüsusi rolu vardır. Ümummilli lider Heydər Əliyev öz xilaskarlıq missiyasının öhdəsindən yüksək səviyyədə gəlmişdir.

Yeganə Abbasova,
Nizami Bələdiyyəsinin sədr müavini.

Anım mərasimində Nizami Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Coşqun Cəbrayılov, Yeni Azərbaycan Partiyası Nizami rayon təşkilatının sədri Ramil Vəlibəyov, İcra Hakimiyyətinin başçısı aparatının Vətən müharibəsi iştirakçıları və şəhid ailələri ilə işin təşkili şöbəsinin müdiri Taleh Əliyev,Nizami bələdiyyəsinin sədr müavini Yeganə Abbasova,şəhidin təhsil aldığı Nizami rayon 250 saylı məktəbin direktoru Gülanə Əliyeva və şəhidin ailə üzvləri iştirak ediblər.
Şəhidin xatirə kompleksi önünə əklil və gül dəstələri qoyularaq xatirəsi ehtiramla yad edilib.
Xatirə kompleksi önündə şəhidin anası ilə söhbət zamanı şəhidimizin keçdiyi şərəfli döyüş yolunun gənc nəslə örnək olduğu və onun xatirəsinin daim qəlbimizdə yaşayacağı vurğulanıb.
Sonra məktəblilərin ifasında Vətənə, ordumuza, şəhidlərimizə həsr olunan şeirlər səsləndirilib.
Şəhidin anası onlara göstərilən diqqət və qayğıya görə müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevə, Birinci Vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya təşəkkürünü bildirib.

01 oktyabr 2025-ci il tarixində Nizami Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Coşqun Cəbrayılov və YAP Nizami rayon təşkilatının sədri Ramil Vəlibəyov,İcra Hakimiyyətinin başçısı aparatının Vətən müharibəsi iştirakçıları və şəhid ailələri ilə işin təşkili şöbəsinin müdiri Taleh Əliyev,Nizami bələdiyyəsinin sədr müavini Yeganə Abbasova Vətən müharibəsi şəhidi Xəlili Samir Əhməd oğlunun ailəsini ziyarət ediblər.
Ziyarət zamanı şəhid ailələrinin hər zaman dövlət qayğısı ilə əhatə olunduğu, onların sosial vəziyyətlərinin daim diqqətdə saxlanıldığını və göstərilən sosial dəstək tədbirlərinin bundan sonra da davam ediləcəyi vurğulanıb.
Şəhidin ailə üvzləri onlara göstərilən dəstəkləri hər zaman hiss etdiklərini, dövlətin onların yanında olduğunu və buna görə də müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevə, Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya təşəkkürlərini bildiriblər.

Anım mərasimində şəhidlərin ailə üzvləri, Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Şahsultan Həsənov, İcra Hakimiyyətinin başçısı aparatının Vətən müharibəsi iştirakçıları və şəhid ailələri ilə işin təşkili şöbəsinin müdiri Taleh Əliyev, Yeni Azərbaycan Partiyası Nizami rayon təşkilatı sədrinin müavini Rəşadət Xalıqov,Nizami bələdiyyəsinin sədr müavinləri Yeganə Abbasova və Emil Qafarov iştirak ediblər.
Şəhidlərin xatirəsi ehtiramla yad edilib, ruhlarına dualar oxunub.
Qeyd edək ki, kapitan Şahmar Quliyev 28 sentyabr 2020-ci il tarixində Suqovuşan döyüşləri zamanı, çavuş Toğrul İsayev 30 sentyabr 2020-ci il tarixində, Samir Xəlili isə 1 oktyabr 2020-ci il tarixində Füzuli istiqamətində gedən döyüşlər zamanı şəhidlik zirvəsinə ucalıblar.
Prezident İlham Əliyevin müvafiq sərəncamlarına əsasən kapitan Şahmar Quliyev ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı və 3-cü dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə, Samir Xəlili və çavuş Toğrul İsayev ölümlərindən sonra "Vətən uğrunda" və "Füzulinin azad olunmasına görə" medalları ilə təltif ediliblər.

29 sentyabr 2025-ci il tarixində Hərbi Memorial Məzarlıqda Vətən müharibəsində şəhid olmuş kapitan Quliyev Hətəmxan Məti oğlunun məzarı ziyarət edilib.
Anım mərasimində şəhidin ailə üzvləri, döyüş yoldaşları, Nizami Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının birinci müavini Könül Həsənova, Nizami bələdiyyəsinin sədr müavini Yeganə Abbasova, RİHBA-nın məsul əməkdaşları, rayonun gəncləri, ictimaiyyət nümayəndələri iştirak ediblər.
Şəhidin xatirəsi ehtiramla yad edilib, ruhuna dualar oxunub.

29 sentyabr 2025-ci il tarixində Hərbi Memorial Məzarlıqda Vətən müharibəsində şəhid olmuş kapitan Quliyev Hətəmxan Məti oğlunun məzarı ziyarət edilib.
Anım mərasimində şəhidin ailə üzvləri, döyüş yoldaşları, Nizami Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının birinci müavini Könül Həsənova, Nizami bələdiyyəsinin sədr müavini Yeganə Abbasova, RİHBA-nın məsul əməkdaşları, rayonun gəncləri, ictimaiyyət nümayəndələri iştirak ediblər.
Şəhidin xatirəsi ehtiramla yad edilib, ruhuna dualar oxunub.